OKOLICA

W południowej części Beskidu Sądeckiego nad rzeką Poprad, wśród gór i lasów, na wysokości ok.450 m npm. położone jest miasteczko Piwniczna. Beskid Sądecki ma dwa pasma górskie: po stronie zachodniej Pasmo Radziejowej z najwyższym szczytem Radziejową (1262 m npm.) oraz po stronie wschodniej Pasmo Jaworzyny z Jaworzyną (1114 m npm.), tworząc wspaniały przełom z licznymi zakolami. Piwniczna rozciąga się wzdłuż rzeki, wnika w doliny dopływających do niej potoków. Szczególnie głęboko wrzyna się w dolinę Czercza, lewego dopływu Popradu.

Granice administracyjną Piwnicznej tworzy wieniec otaczających ją gór wododziałowych. Południowa granica miasta jest zarazem granicą państwową pomiędzy Polską a Słowacją(przejście graniczne Piwniczna-Mniszek). Od południowego zachodu wyznaczają ją południowo-wschodnie grzbiety Pasma Radziejowej. Otaczające Piwniczną wzniesienia w wyższych partiach pokrywają lasy iglaste z domieszką lasów liściastych. W nadpopradzkich lasach sporadycznie spotkać można wilka, rysia, żbika częściej pojawia się lis, natomiast sporo jest saren, jeleni i dzików.

Odległość od centrum miasta do najbliższego lasu nie przekracza 300 m. Liczne potoki, rzeźbiące górotwór łączą się i niosą wody do Popradu, tworząc stosunkowo gęstą sieć rzeczną. Całość składa się na interesujący krajobrazowo zakątek z punktami widokowymi na przełom Popradu i okoliczne góry Beskidu Sądeckiego. Stanowi też doskonały teren do uprawiania turystyki pieszej i rowerowej. W niższych partiach gór, wśród lasów wytyczone zostały ścieżki spacerowe, a w miejscach, skąd rozciągają się szczególnie atrakcyjne panoramy umieszczono ławki (Kicarz, Eliaszówka). W wyższe rejony prowadzą znakomite szlaki turystyczne. W pobliskich Kosarzyskach znajduje się basen z wodą czerpaną z potoku Czercz. Podgórski klimat Piwnicznej, cechuje silne wahania temperatur w ciągu roku (minimalna -30 C, maksymalny +35 C), stosunkowo mała ilość opadów atmosferycznych. Szczególnie piękny jest wrzesień i początek października, gdy przy słonecznej pogodzie podziwiać można niepowtarzalne jesienne barwy lasów.

Zimy należą do długich i chłodnych. Długo utrzymuje się pokrywa śnieżna (ok. 90 dni), a średnia jej grubość przekracza 35 cm, co w połączeniu ze zróżnicowaną rzeźbą terenu sprzyja uprawianiu narciarstwa zjazdowego jak i biegowego oraz saneczkarstwa. Najkorzystniejsze miesiące dla tych celów: styczeń, luty i marzec. Idealne wręcz warunki pod tym względem panują w Suchej Dolinie, położonej w po łudniowo-wschodniej części Piwnicznej, pomiędzy górnym biegiem Czercza a grzbietem Eliaszówki. O wysokich walorach Piwnicznej decyduje przede wszystkim woda mineralne: szczawy wodorowęglowo-wapniowo-sodowe i żelaziste o mineralizacji do ok. 0,04% zawartości wolnego CO˛ powyżej 2000 mg/l. Źródła mineralne występują we wschodniej części miasta, na prawym brzegu Popradu, gdzie zostały ujęte dwoma odwiertami. W najbliższych wsiach położonych na prawym brzegu rzeki: w Łomnicy, Głębokiem, Wierchomli, również występują źródła wody mineralnej.

Miasto i gminę Piwniczna zamieszkuje 13 tys. osób, w tym 5,7 tys. osób samo miasto. Do zabytków Piwnicznej należy kościół parafialny z 1886 r. Znajduje się w nim zabytkowy dzwon z 1523 r. W rynku zlokalizowana jest stara studnia, jak również stary dom z XIX w. z rozległymi gotyckimi piwnicami, w których podobno przechowywano beczki węgierskiego wina. Dogodne połączenia komunikacyjne, zarówno kolejowe jak i drogowe, oraz atrakcyjność turystyczna powodują co, roku spory napływ turystów. Poza Piwniczną ruch turystyczny koncentruje się również w okolicznych wsiach Rytrze, Łomnica Zdroju, i Wierchomli.

Rytro – wieś położona na północ od Piwnicznej, przy ujściu lewego dopływu Popradu Ľstrażnicy, pochodzącej przypuszczalnie z XII w. Położenie jej w zwężeniu doliny umożliwiło strzeżenie szlaku handlowego. W dolinie Wielkiej Roztoki znajduje się oryginalny, umieszczony w skale pomnik partyzantów, którzy działali na tym rejonie. Rytro jest popularnym miejscem kolonii i wczasów, dogodnym punktem wypadowym do wycieczek w Pasmo Radziejowej.

Łomnica Zdrój – wieś leżąca po wschodniej stronie Piwnicznej, w dolinie potoku Łomniczanka. Godne uwagi są liczne źródła szczaw. Dawniej istniał tu zakład kąpielowy. W górnej części wsi znajduje się tablica upamiętniająca walki partyzantów. Warto zwiedzić kościół parafialny z 1913 r. Łomnica Zdrój pełni rolę uzdrowiska, letniska i bazy wypadowej wycieczek na Hale Łabowską w Paśmie Jaworzyny.

Wierchomla – wieś położona na południowy wschód od Piwnicznej, wzdłuż potoku Wierchomlanka. We wsi kościół, dawna drewniana cerkiew z XIX w. Liczne źródła szczaw. Wierchomla jest znakomitym miejscem dla amatorów cichego wypoczynku, stanowi również punkt wyjściowy wędrówek w Pasmo Jaworzyny.